Kỳ thi đại học ở các quốc gia khác diễn ra thế nào?

Ngày 7/7/2022, hơn một triệu thí sinh bước vào kỳ thi đại học đầy cam go và thử thách. Đây được cho là bước ngoặt quan trọng, quyết định không nhỏ đến tương lai của thế hệ tiếp theo. Không chỉ ở Việt Nam, tại các quốc gia trên thế giới, kỳ thi đại học cũng được cộng đồng quan tâm và theo dõi.

Quy chế kỳ thi đại học tại Việt Nam năm 2022

Ngày 06/06 vừa qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo ra Thông tư về quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2022. Trong đó, có một số điểm đặc biệt. Đầu tiên là về điểm ưu tiên. Với những thí sinh có tổng điểm 22,5 trở xuống, cách tính vẫn như năm 2021. Đối với những thí sinh tổng điểm 22,5 trở lên, mức điểm ưu tiên sẽ giảm dần. 

Thí sinh Việt Nam đang trải qua kỳ thi tuyển sinh đại học năm 2022

Trước đó, việc giảm điểm cộng ưu tiên cũng đã gây ra tranh cãi. Nhiều người cho rằng, hành động này sẽ gây thiệt thòi cho những em ở vùng sâu, vùng xa, không có nhiều điều kiện học tập. Lý do khiến Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra đề xuất này là bởi, từng có hiện tượng nhiều em điểm rất cao nhưng vẫn trượt do điểm ưu tiên. 

Từ ngày 22/7 đến 20/8, thí sinh tham gia đăng ký xét tuyển trên hệ thống thông tin của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thí sinh được phép điều chỉnh nguyện vọng không quy định số lần. Đây là điểm khác so với kỳ thi năm trước, khi mà số lần điều chỉnh được giới hạn ở con số 3. 

Xét tuyển đại học bằng một kỳ thi chung

Thực chất, việc tuyển sinh bằng một kỳ thi duy nhất không được áp dụng nhiều trên toàn cầu. Các quốc gia tổ chức theo loại hình này có thể kể đến như Trung Quốc, Việt Nam, Hàn Quốc, Hy Lạp, Bồ Đào Nha,…Các kỳ thi này thường được tổ chức bởi nhà nước. 

“Gaokao” của Trung Quốc được gọi là kỳ thi đại học khắc nghiệt nhất thế giới. Thí sinh phải trải qua 3 bài thi chính là Ngữ Văn, Toán, Anh và một tổ hợp tự chọn Khoa học Xã hội hoặc Khoa học Tự nhiên. Bộ Giáo Dục là cơ quan giám sát và ra đề thi. Các bài kiểm tra này được sử dụng để xét tuyển ở tất cả các trường đại học trên lãnh thổ Trung Quốc. Như vậy, có thể thấy hình thức thi đại học ở Việt Nam khá giống Trung Quốc.

“Gaokao” được cho là kỳ thi khắc nghiệt bậc nhất thế giới

Hy Lạp cũng là quốc gia tổ chức một kỳ thi đại học tập trung. Toàn bộ quá trình học tập được đánh giá qua kỳ thi duy nhất này, nên việc thí sinh cảm thấy áp lực là điều không tránh khỏi. Nhiều người đổ toàn bộ thời gian và công sức để ôn luyện, hi vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn. 

Hàn Quốc từ lâu nổi tiếng với kỳ thi đại học “Suneung” khắc nghiệt không kém “Gaokao”. Kỳ thi diễn ra trong vòng 8 tiếng đồng hồ với các môn như Tiếng Hàn, Toán, Tiếng Anh, Lịch sử và các môn phụ khác. “Suneung” gây rất nhiều tranh cãi, bởi tác động xấu đến tâm lý giới trẻ và gia đình của họ. 

Thi đại học ở Hàn Quốc rất áp lực

Hàn Quốc là quốc gia khá coi trọng bằng cấp. Bằng cấp từ những trường đại học danh giá sẽ là tấm vé giúp sinh viên bước vào thế giới mới. Thậm chí, điều này còn ảnh hưởng đến cả các mối quan hệ xã hội và tình yêu. Các vị phụ huynh đi chùa cầu nguyện cho con em đạt kết quả tốt. Vào ngày thi, thị trường chứng khoán, sân bay,…thay đổi giờ làm việc để tránh gây ảnh hưởng đến thí sinh. 

Kỳ thi chung là yếu tố đánh giá bổ sung

Nhiều quốc gia trên thế giới sử dụng kỳ thi chung như một yếu tố bổ sung để xét tuyển đại học, trong đó có Mỹ, Nhật, Thụy Điển, Nam Phi, Thổ Nhĩ Kỳ,…

Mặc dù Nhật Bản không chỉ sử dụng 1 kỳ thi duy nhất để đánh giá, nhưng điều đó không có nghĩa học sinh bớt áp lực hơn. Để bước vào đại học, mọi người phải tham gia kỳ thi chung, gọi là “Senta Shiken”. Với những trường công lập lớn của quốc gia, kết quả của “Senta Shiken” càng quan trọng, tỷ lệ cạnh tranh rất cao. Những trường nhỏ hơn, hoặc trường tư thục thì có cách thức tuyển sinh riêng, đa dạng.

Nhật Bản đánh giá năng lực thí sinh qua kỳ thi chung và kỳ thi riêng

Thụy Điển có kỳ thi chung là SweSAT. Trước năm 1991, SweSAT được áp dụng với những thí sinh lớn tuổi có nguyện vọng vào đại học, sau này mới mở rộng cho tất cả mọi người. Nhiều trường đại học không bắt buộc điểm SweSAT, mà có thể đánh giá qua GPA những năm cấp III. Để đảm bảo công bằng, Thụy Điển yêu cầu các trường phải có ⅓ thí sinh được tuyển qua SweSAT, ⅓ được tuyển qua GPA và còn lại có thể bằng hình thức khác. 

Tại Mỹ, hai kỳ thi chung được sử dụng chủ yếu là SAT và ACT. Mỗi hình thức có những điểm riêng biệt, lựa chọn tùy theo định hướng của thí sinh. So với ACT, SAT đòi hỏi người làm có kỹ năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề, trong đó, phần Đọc hiểu và Ngôn ngữ mang tính phân loại cao. Ngoài ra, các kỳ thi này được tổ chức nhiều lần trong năm. Thí sinh không cần đợi sang năm sau để cải thiện kết quả. 

SAT và ACT là hai bài thi phổ biến nhất tại Mỹ

Các hình thức khác

Anh Quốc có sự khác biệt so với nhiều quốc gia. Tại đây, học sinh được tư vấn và định hướng nghề nghiệp muốn theo từ năm 15,16 tuổi. Sau đó, nếu muốn vào đại học, bạn phải trải qua 2 năm A-Level theo chuyên ngành. Kết quả học tập trong 2 năm này sẽ là cơ sở quan trọng để xét tuyển đại học. Khi kết thúc năm nhất A-Level, người học sẽ chọn tối đa 5 trường đại học theo định hướng đã chọn.

Người Anh chú trọng định hướng nghề nghiệp cho học sinh

Có thể nói, điểm khác biệt lớn nhất giữa nền giáo dục Anh và Việt Nam là sự định hướng cho học sinh. Tại Việt Nam, danh tiếng trường thường được ưu tiên. Thậm chí có trường hợp, thí sinh chọn rất nhiều ngành của một trường, chỉ nhằm đảm bảo được học tại đó. Trong khi ở Anh, việc tìm hiểu về bản thân, về nghề là quan trọng. Sau đó, học sinh mới chọn trường phù hợp chuyên ngành. 

Theo ý kiến nhiều người, việc lấy danh tiếng trường để chọn ngành là thiếu đúng đắn. Bởi suy cho cùng, đại học chỉ nhằm trang bị tư duy và kiến thức đi làm. Thực tế xã hội có rất nhiều sai khác so với lý thuyết. Nếu sinh viên không hiểu nghề, không hiểu bản thân, thì việc cảm thấy “chơi vơi” sau khi ra trường là điều tất yếu xảy ra. Có lẽ, đó chính là một trong những lý do dẫn đến hiện tượng trái ngành, nhảy ngành của giới trẻ. 

Chỉ còn hơn một tháng nữa, thế hệ bạn trẻ sinh năm 2004 sẽ biết ngôi trường mình sẽ theo học trong 4 năm tiếp theo. Để đầu ra nhân lực Việt Nam có chất lượng cao hơn, điểm quan trọng nhất phải nhớ vẫn là tư duy học vì kiến thức, học để làm việc.